«Біз біргеміз» көрмесі

16 наурыз күні  Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі  Атырау қаласындағы облыстық балалар оңалту орталығында «Біз біргеміз» атты  көшпелі көрмесін өткізді.

Ұлыстың Ұлы күні – «Наурыз» мерекесіне орайластырып өткізілген аталмыш шарада ерекше бүлдіршіндерге қазақтың ұлттық құндылықтары мен салт-дәстүрін  дәріптейтін қолөнер бұйымдары мен көне заманғы тұрмыстық және зергерлік бұйымдары, қару-жарақ түрлері мен ат әбзелдері көрініске қойылды. Осымен қатар шарада өңірімізде мекен ететін кейбір аң-құстардың тұлыптары көпшілік назарына ұсынылды.

Музей жәдігерлерін жақыннан тамашалаған балалар көрмеден алған әсерлерін шынайы күлкілері арқылы білдіріп жатты.

Шара соңында орталық қызметкерлері мен балалардың ата-аналары Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі  ұжымына ризашылықтарын білдірді.

Музейдің археологиялық коллекциялары зерттелуде

6-11 наурыз аралығында  Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінде жылдық жоспарға сәйкес музейдің ғылыми қорындағы археологиялық коллекцияларды ғылыми талдау, атрибуциялау жұмыстары жүргізілді.

Ғылыми негіз бен дәлдікті қажет ететін сараптамалық жұмыстарды арнайы жұмыс сапарымен келген ҚР Білім және ғылым министрлігі ғылым комитетінің Ә.Х.Марғұлан атындағы Археология инстиутының ғалым мамандары, қола дәуірі маманы, тарих ғылымдарының кандидаты Байтілеу Дархан Айтжанұлы, ерте темір дәуірі маманы, археология және этнология магистрі Мамедов Аслан Мәлікұлы және Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің мамандары өткізді.  

Ауқымды жұмыстар барысында археологиялық зерттеулер, қазба, барлау жұмыстары кезінде табылған материалдық деректерге ғылыми түсініктеме берілді.

 

«Қызылқоға ауданындағы археологиялық ескерткіштер»

Ақпанның 16-сы күні Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінде «Қызылқоға ауданындағы археологиялық ескерткіштер» атты дәріс өтті.

Музейдің ғылыми зерттеуді қамтамасыз ету бөлімінің аға ғылыми қызметкері Ғаламат Базарбаев өткізген танымдық сабақта Қызылқоға ауданындағы Қарабау ғибатханасы, Тасқара қорғаны, Сазыз тұрақтары, Қорғанша қалашығы, Қарабау құмтөбелі қабірлері туралы толымды мәліметтер беріліп, Қызылқоға ауданында орналасқан археологиялық ескерткіштердің жәй күйі және қазіргі жағдайы, зерттелу тарихы сөз етілді. 

Х. Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің тарих мамандығында білім алатын студенттер  және университеттің оқытушысы,  тарих ғылымдарының докторы Лесқали  Бердіғожин,  докторант- археолог Амангелді Зайынов қатынасқан дәрісте 2022 жылы Қызылқоға ауданында жүргізілген археологиялық зерттеу жұмыстары негізінде анықталған жәдігерлер көпшілік назарына ұсынылды.

Жаңадан қабылданған жәдігерлер көрмесі

2023 жылдың 31 қаңтар күні  Атырау облыстық тарихи-өлкетану  музейінде  2022 жылы музей қорына қабылданған жәдігерлерден жасақталған уақытша көрме өтті.

Музей қорына жаңадан қосылған жәдігерлердің тарихи құндылығы арнайы таныстырылып, экспонаттардың құрылысы мен ерекшеліктері сипатталған шараға облыстық музей жанындағы ғылыми-кеңестің мүшелері, Х. Досмұхамедов атындағы Атырау  университетінің тарихшы-өлкетанушы оқытушылары мен тарих факультеті студенттері, облыстық тарихи-мәдени мұраны зерттеу орталығының қызметкерлері, соғыс ардагерлері Қауысбай Шортабаев, Төлеп Салықбаев, Қалым Шәлденов, Серікқали Пангереев, Құттығұл Мұсағалиевтердің ұрпақтары  мен тума-туыстары, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген жаттықтырушысы Асан Раушановтар қатысты.

Шара барысында Атырау облыстық тарихи-өлкетану  музейі басшысының орынбасары Динара Бисембаева сөз алып, көрмеге қойылған жәдігерлердің тарихи құндылықтарын айтып, экспонаттарды музейге табыстаған барша атыраулықтарға шынайы ризашылығын білдірді. Келесі кезекте сөз соғыс ардагері Құттығұл Мұсағалиевтың қызы Светлана Құттығұлқызына, соғыс ардагері Төлеп Салықбаевтың қызы Алтын Салықбаеваға, соғыс ардагері Қауысбай Шортабаевтың келіні Жібек Таңатароваларға беріліп, олар жәдігерлердің музейге табысталу маңызын  түсіндірді.  Музей ұжымы   соғыс ардагерлерінің ұрпақтары мен туыстарына  Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің жәдігерлері жинақталған каталогты естелік  ретінде табыстады.

Аталмыш көрмеде облыстық  тарихи-өлкетану музейінің  Атырау өңірінде жүргізілген қазба жұмыстары барысында Миялы-Жанкелдин, Қырықоба, Балқұдық, Тасқара  қорғандарынан табылған археологиялық жәдігерлері,  Жылыой ауданындағы Ақкиізтоғай  және Ақкерегешың борлы қыраттарына жасалған экспедициялар кезінде табылған палентологиялық жәдігерлер, 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысына қатысқан ардагерлер Қауысбай Шортабаев, Төлеп Салықбаев, Қалым Шәлденов, Серікқали Пангереев, Құттығұл Мұсағалиевтердің жеке құжаттары, өңір белгілері, қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш қыз, Халық Қаһарманы Хиуаз Доспанованың жеке құжаттары мен  фотосуреттері, қазақтың белгілі күйшілері  Секен Тұрысбековтың, Айгүл Үлкенбаеваның, Асылбек Еңсеповтың жеке домбыралары, қазақтың көрнекті жазушысы, драматург  Әнес Сарайдың жеке бұйымдары, қолжазбалары мен кітаптары,  Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткері Абат Кенжеғалиевтың жеке құжаттары мен өңірлік белгілері, Токио-2020 Паралимпиадасының қола жүлдегерлері, жерлестеріміз Әнуар Сариев, Дәулет Теміржанов, Зарина Байбатиналардың Жапония астанасының татамиында күрескендегі кимонолары (спорттық киімдері) қойылды.

Көрмені облыстық музейдің «Жас экскурсоводтар» клубының мүшелері Отарбай Рахат және  Әділова Диана  таныстырды.

Қоржындар көрмесі

Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінде 13 қаңтар мен 22 қаңтар аралығында қазақтың ұлттық  құндылықтарын  дәріптеу мақсатында музей қоры негізінде «Ұлттық қолөнер тәрбие көзі» тақырыбында уақытша көрме қойылды.

Көрмеде қазақ халқының тоқыма бұйымдарының озық үлгісін көрсететін 20-ға жуық қоржындар мен кермелер ілінді. Осы экспозиция  арқылы халқымыздың дәстүрлі тоқу мәдениетінің алуан түрлілігі көрсетіліп, жәдігерлердің жасалу материалдары мен техникасы, олардың қолданыс аясы, шаруашылық, тұрмыстық функциялары туралы мәліметтер берілді.

 Көрмеде жүннен, киізден, түкті кілемнен жасалған қоржын түрлері мен әр пішіндегі кермелер ұсынылды. Солардың бірі 1999 жылы Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің жаңа ғимаратқа көшу салтанатына орай бұрынғы Астана қаласының әкімі Тасмағамбетов Иманғали Нұрғалиұлының сыйға берген қоржыны да бар. Бұл қоржын жүннен жасалып, түксіз етіп тоқылған. Пішіні төртбұрышты формада жасалып, қызыл-қоңыр түсті, беті өрнектелген және етегі шашақталған.

Осындай түкті кілем тоқу әдісімен тоқылған қоржынды Атырау қаласы, Қосшағыл поселкесінің тұрғыны зейнеткер қолөнер шебері Тағанова Жаңылсын өз қолымен жасаған. Қоржынды 1978 жылы музей қорына тапсырған. Қоржынның беті түкті, иірілген жүннен тоқылған қызыл түсті және ромбик тәрізді өрнектері бар.

Көрмеге қойылған тағы бір қоржынның түрі бұл –құда қоржын. Бұл қоржынды қолөнер шебері Жамамбаева Әзима 1990 жылы жүз теру тәсілімен жасап,  бетіне қызыл, жасыл, көк, сары жіптерден жүз теру өрнегімен тоқыған. Екі қалталы, ортасынан байлайтын жібі бар. Қоржын 2007 жылы музей қорын этнографиялық жәдігерлерге толықтыру мақсатында алынған.

Тағы бір қоржын 1931 жылы ашаршылық кезінде Қарақалпақстанға жер аударылып кеткен қазақтың қолөнер шебері Балкүнше Құрманқызының туындысы. Бұл бұйымды күні бүгінге дейін немересі Құлмышев Сәндібай әжесінің тоқыған бұйымын ұзақ жылдар сақтап келген. Бұл көненің көзін 2017 жылы музей қорына тапсырды.

Аталмыш көрмеге бірер кермелер де қойылды. Оның бірін Атырау қаласының тұрғыны Нақов Ақылберді 1990 жылы Түркіменстан, Ауғанстан, Монғолия елдерінен көшіп келген қазақ халықтарының және Маңғыстаулықтардан коллекция ретінде жинақтап сақтап келген. Керме түкті  кілем тоқу тәсілімен және тықыр техникасын пайдалана отырып тоқылып, тігілген. Беті қызыл, қара қоңыр, сарғыш  түсті жіппен тоқылып, астары ақшыл жүн жіппен әсемдеген. Кермені 2019 жылы музей қорына тапсырған.

 

«Тектілік тұғырынан таймаған»

20 қаңтар күні Құрманғазы атындағы Мәдениет сарайында Атырау облысының Құрметті азаматы, Ұлы Отан соғысының  ардагері Орынғали Қарасаевтың  «Тектілік тұғырынан таймаған» естелік кітабының тұсау кесері және танымал тұлғаның өмір-деректерінен сыр шертетін кеш өтті. 

Кешке Орынғали Мұсаұлының жары Даметия Қарасаева, облыс әкімі Серік Шапкенов және өңірімізге белгілі зиялы қауым өкілдері қатысып, көрермендерге  ардагердің  азаматтық келбетін ашықтайтын деректі фильм ұсынылды. Осыдан соң, текті ұлдың жүріп өткен өмір жолы туралы жазылған кітаптың тұсауы кесіліп, арда азамат жайлы естеліктер айтылды.

Шара барысында кешке келушілер Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі тарапынан жасақталған Орынғали Қарасаевқа арналған көшпелі көрмені тамашалады.

Аталмыш көрмеде Орынғали Мұсаұлының жастық шағы, алғашқы еңбек жолдары мен қызметі туралы деректер, ата-анасы,  отбасымен түскен  фотосуреттері, мемлекеттік наградалары мен қызметтік куәліктері, ордендері мен медальдері, кітаптары мен қолжазбалары,  мақалалар жинағы, өзі пайдаланған жеке  заттары (бас киімі мен галстугі, үстел жинағы, көзәйнегі, қаламсабы, блокноты, былғары папкасы) орналастырылды.

 

«Есімі аңызға айналған қазақтың батыр қызы»

Биыл – Халық Қаһарманы  Хиуаз Доспанованың туғанына 100 жыл. Осы атаулы датаға орай Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі 2022 жылдың қазан-желтоқсан айлары аралығында  Атырау облысының Құрманғазы, Исатай, Махамбет, Индер, Қызылқоға, Мақат, Жылыой аудандарында  ұлтымыздан шыққан тұңғыш ұшқыш қаһарман  қызының қан майдандағы ерлігі мен  өмір деректерінен сыр шертетін «Есімі аңызға айналған қазақтың батыр қызы» атты көшпелі көрме өткізілді.

Мемлекет басшысы домбыралар көрмесін аралады

2022 жылдың 8 қарашасында  Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев  Атырау облысына жасаған жұмыс сапарында  Абай атындағы орталықтың жұмысымен танысты. Осы орталықта Президент Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің қорында сақталған белгілі тұлғалардың домбырыларынан жасақталған көшпелі көрмені тамашалады.

Бұл көрмеге Абай Құнанбайұлы, Дина Нұрпейісова, Махамбет Өтемісұлы сынды тарихи тұлғалардың, ғалым-жазушы Ақселеу Сейдімбектің, композитор Ілия Жақановтың, белгілі күйшілер Нұрғиса Тілендиевтің, Рысбай Ғабдиевтің, Қаршыға Ахмедияровтың, Әзидолла Есқалиевтің, Әсима Ізмұхамбетованың, Айгүл Үлкенбаеваның және басқа да өнер қайраткерлерінің  жалпы есеппен 30-дан астам домбыралары қойылды. Мемлекет басшысына аталмыш ұлттық аспаптар туралы толымды түсіндірмені Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінің жанынан құрылған «Жас экскурсоводтар» клубының мүшелері Ерасыл Мұхитов пен Диана Әділова  және музей экскурсоводы Ғалия Назарбекова жүргізді.

Қасым-Жомарт Кемелұлы көрмені аралау барысында жазушы Ақселеу Сейдімбековтың домбырасын қолына алып, көрмені ұйымдастырушыларға өз ризашылығын білдірді.  

"Бай-қуатты болайық" көрмесі Атырауда

2022 жылдың 6 қыркүйек күні Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінде қазақ журналистикасының қайраткері Нұртілеу Иманғалиұлының 70 жылдығына арналған «Бай, қуатты болайық!» атты көшпелі көрменің салтанатты ашылуы өтті.
«Парасат» орденінің иегері, Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстанның Құрметті журналисі,Қазақстан Журналистер одағы сыйлығының және «Алтын Жұлдыз» сыйлығының иегері,Қазақ ұлттық Өнер академиясының құрметті профессорыНұртілеу Иманғалиұлының қоғамдағы ролі мен атқарған елеулі еңбектерін жұртшылыққа насихаттауды мақсат еткен көрменің тұсаукесер лентасын Атырау облысы әкімінің орынбасары Жасұлан Бисембиев, Қазақстанның Еңбек Ері, композиторИлья Жақанов, Нұртілеу Иманғалиұлының жұбайыҚарлығаш Табулдинова, рухани іні-досыАмантай Берғалиевтер қиды.
Көрмеге жиналғандарға ең алдымен «Атырау халқымен жүздесу» атты театрландырылған көрініс қойылып, онда Махамбет атындағы академиялық театр әртісі Нұртілеу Иманғалиұлының кейіпінде бейнесін сомдап, дауыс нақышын келтіріпөнерін көрсетті.
Осыдан соң, алғашқы сөз алған Атырау облысы әкімінің орынбасары Жасұлан Бисембиев қазақ телевизиясының тарланы болған журналистің жүріп өткен шығармашылық жолы телевизия саласыныңбарша жас буын мамандарына зор үлгі болып қала беретінін жеткізді.
– Нұртілеу Иманғалиұлы, көптеген көрнекті телебағдарламалардың, тележобалардың авторы болып, қазақ телевизиясына жаңашылдық алып келген азаматтардың бірі. Ол қазақтың салт-дәстүрін насихаттауда да орасан еңбек етті. Сондықтан осындай шараның Атырау топырағында ұйымдастырылуының да өзіндік заңдылығы бар, - деді өз сөзінде Жасұлан Орақұлы.
Келесі кезекте жалынды журналист жөніндегі жадында сақталған естеліктерімен«Қазақстан-Атырау» РТРК Атырау облысы филиалы директорының орынбасары Балауса Халелова бөлісті. Ол кезінде «Қазақстан-Атырау» телеарнасы ұсынған «Біздің кейіпкер» телебағдарламасында Нұртілеу Иманғалиұлымен жүргізген сұхбатының айшықты сәттерін толғаныспен еске алды.
Ал көп жыл бойы қызметтес інісі болған белгілі журналист Қанат Әуесбай талантты тұлғаның азаматтық және адами қасиеттерін саралап, Нұртілеу Иманғалиұлымен қызметтес болған кездерінен естеліктер айтты.
Осыдан соң,Нұртілеу Иманғалиұлының жары Қарлығаш Советханқызы ақжарма тілегін айтып, осы көрменің өтуіне қолдау білдірген облыс әкімдігі мен музей ұжымына ризашылығын білдірді.
Сонымен қоса, шара барысында Нұртілеу Иманғалиұлының үзеңгілес інісә әрі досы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Индер ауданының «Құрметті Азаматы» Амантай Берғалиев, Қазақстанның Еңбек Ері, композитор Илья Жақанов, Қазақстан Жазушылар Одағы Атырау облыстық филиалының төрағасы Қойшығұл Жылқышиевтер өздерінің жүрекжарды ой-пікірлерін айтты.
Көшпелі көрмеге өңірдің зиялы қауым өкілдері, баспа және телевизия саласының ардагерлері, мәдениет саласының өкілдері және БАҚ қызметкерлері, студенттер қатысты.
Атырау қаласы тұрғындары мен қонақтарына 6-27 қыркүйек аралығында жайылатын көрмеде Нұртілеу Иманғалиұлының эфирге киген киімдері, фотоапараттары мен камералары, алған мемлекеттік және мерекелік наградалары, кітаптары мен қолсағаты, жеке қолжазбалары мен жұмыс үстеліндегі бұйымдары, қызметтік куәліктері мен жеке құжаттары, спорттық киімдері мен қолданған бұйымдары сынды 200-ге тарта жеке заттары көпшіліктің назарына қойылды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Атырауда Отырар көрмесі

4 тамыз күні Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінде «Отырар» мемлекеттік археологиялық музей-қорығы жасақтаған «Ұлы жібек жолы және Отырар алқабының ортағасырлық өркениеті» атты жылжымалы көрмесінің салтанатты ашылуы өтті.
Өңіріміздің зиялы қауымы мен танымал тарихшылары, музейдің ғылыми-кеңес мүшелері, мәдениет саласы мекемелерінің өкілдері қатысқан жиын барысында Атырау облысы Мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасы басшысының уақытша міндетін атқарушы Асия Қыстаубаева алғашқы болып сөз алып, құнды жәдігерлерін Жайық бойына ала келген «Отырар» мемлекеттік археологиялық музей-қорығы қызметкерлеріне атыраулық тұрғындар атынан қошемет білдіріп, халқымыздың өткен тарихынан сыр шертіп, толымды әрі тың мәліметтер ұсынып отырған жылжымалы көрменің жұмыстарына сәттілік тіледі. Одан соң "Сарайшық'" мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығының директоры Әбілсейіт Мұқтар ортағасырлық көне қаладан табылған жәдігерлер тарихы Сарайшық қаласымен де үндесіп жатқанын айтып, осындай көрмелер жергілікті тұрғындар көкірегіне рухани нәр құятынын жеткізді. Келесі кезекте Отырар» мемлекеттік археологиялық музей-қорығының директоры Жанкелді Махашов Отырар қаласының әлем өркениетінде алатын тарихи орнын пысықтай келе, жылжымалы көрмеге қойылатын жәдігерлердің ерекшеліктерін айтты. Ал Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысының міндетін атқарушы Динара Бисембаева өз кезегінде екі мәдени ұжымның шығармашылық бағыттағы байланысы одан әрі өркен жая беруін тілей отырып, «Отырар» мемлекеттік археологиялық музей-қорығы музейі ұжымына Атырау өңірінің құнды жәдігерлері туралы мәліметтер жинақталған 5 томдықты сыйға тартып, "Алғыс хат" табыстады.
Осыдан соң жылжымалы көрменің тұсаукесер лентасын қию құрметі Атырау облысы Мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасы басшысының уақытша міндетін атқарушы Асия Қыстаубаева, Отырар» мемлекеттік археологиялық музей-қорығының директоры Жанкелді Махашов, Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысының міндетін атқарушы Динара Бисембаеваларға берілді. Шара барысында Құрманғазы мәдениет сарайының өнерпаздары өз өнерлерін көпшілікке ұсынды.
Атырау қаласы тұрғындары мен қонақтарына Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан ортағасырлық Отырар қаласы туралы мәлімет беріп, тарихи терең қалада жүргізілген қазба жұмыстары кезінде табылған құнды жәдігерлерді көпшілікке ұсынған көрме музейде 4-29 тамыз аралығында музейге келуші меймандарға қызмет көрсетті. Әйгілі ойшыл Әл-Фараби дүниеге келген Отырар шаһары туралы толымды мәліметтер ұсынған көрмеде ортағасырлық қаладан табылған X-XII ғасырға тиесілі тұғырлы майшам түрлері, сан алуан үлгіде жасалған тұтқалы қазандар мен құмыралар, су құбырының бөлшектері, сәнді саптыаяқтар, түрлі пішіндегі қақпақтар, тостаған мен табақ түрлері, сиясауыт пен кесе, моншақтар мен түймелер коллекциясы ұсынылды. Сонымен қатар мұнда көне қаладан табылған Ташкент, Яссы, Бұқара, Самарқанд, Шағатай, Қараханид, Қытай теңгелері мен дирхемдері жұртшылық назарына қойылды. Көрермендер көрмеден Аламбик шынысынан жасалған түрлі ыдыстар мен шыны вазаларды, көне қала ғимараттарын қаптаған жазулы қаптамалар мен өрнекті кірпіштерді, политра мен сфераконусты, селодан фарфорынан жасалған Қытай ыдыстарын тамашалай алды. Қала орнынан табылған «Диуани Хикмет» еңбегі мен сол дәуірдегі «Тартиби Зибо» грамматикалық еңбегі, «Мулла Қасым» діни кітаптары да көрменің ажырамас бөлігі болып көпшілік тамашалауына ұсынылды.
Жалпы есеппен 80-нен астам жәдігер хронологиялық тәртіппен жинақталған жылжымалы көрме екі бөлімнен тұрды. Алғашқы бөлімде ІХ-ХІІ ғғ. кезіндегі Отырардың тыныс-тіршілігін баяндайтын зерттеулер нәтижелері мен сол кезеңдерге тән түпнұсқа жәдігерлер жинақталса, екінші бөлімде – әйгілі сұлтан Әмір Темір дәуірі және Қазақ хандығы тұсындағы Отырардың даму кезеңдерінен хабар беретін заттай жәдігерлер жинақталған.

 

Жамбыл музейі Атырауда

2020 жылдың 1 шілдесі күні Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінде Жамбыл Жабаевтың әдеби-мемориалды музейінің «ҰЛЫ ЖЫРАУДЫҢ АСЫЛ МҰРАСЫ» атты  жылжымалы көрмесінің салтанатты ашылуы өтті.  

Облыстық тарихи-өлкетану музейінің алаңында «1 шілде – Ұлттық домбыра» күніне орай өткізілген аталмыш шарада жиналған көпшілік алдымен «Дарын» өнер мектеп студиясы өнерпаздарының «Домбыра» биін нақышына келтіре орындауын тамашалады. Одан соң сөз облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұрат Өтешовке беріліп, ол аталмыш көрменің маңыздылығын айта келіп, Жамбыл жыраудың ұлттық өнермізге сіңірген еңбегін кеңінен баяндады. Келесі кезекте, Қазақстан Жазушылар Одағы Атырау  облыстық филиалының төрағасы Қойшығұл Жылқышиев ұлттық поэзиядағы Жамбыл ақынның салып кеткен сара жолын қазіргі жастар лайықты ұстанып келе жатқанын жеткізді. Осы себепті, Жамбыл жыры ғасырдан ғасырға жететінін сеніммен айтты. Ал, Х.Досмұхамедұлы атындағы Атырау университетінің профессоры, филология ғылымдарының докторы Қадыр Жүсіп осынау жылжымалы көрмені тамашалау арқылы, Жайық бойының жұртшылығы Жамбылдың жалынды жырларының шығу тарихына мейлінше үңіліп, жыр алыбының қолданған заттарын етене тамашалауға мүмкіндік алатынын жеткізді. Аталмыш оқу орнының оқытушысы, Жамбыл Жабаевтың шығармашылық өмірін зерттеуші Айкүміс Қыдырбаева ақынның  тағылымды өмір жолының сан-қырлылығын айта келіп, жыраудың дүниетанымы әлі де мол зерттеуді қажет ететінін айтты.

Жиын барысында Жамбыл Жабаевтың әдеби-мемориалды музейінің басшысы Салтанат Жамбылова көрменің мақсаты туралы  баяндап,  Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейіне естелік сыйлықтар табыстады. Облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысы Динара Бисембаева жылжымалы көрменің өңір мәдениетінің рухани жаңғыруына мол  үлес қосатынына сенім білдіріп, жылжымалы көрме басшылығына музей жәдігерлері туралы деректер жинақталған 5 томдық катологты табыстады.

Осыдан соң, жылжымалы көрменің тұсаукесер лентасы қиылып, бұл құрмет облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұрат Өтешов, қоғам қайраткері Мадина Ғабдісәлімова, Х.Досмұхамедұлы атындағы Атырау университетінің профессоры, филология ғылымдарының докторы Қадыр Жүсіп, Жамбыл Жабаевтың әдеби-мемориалды музейінің басшысы Салтанат Жамбыловаларға ұсынылды.    

Музейдің көрме залынан орын алып,  Атырау қаласы тұрғындары мен  қонақтарына  1-3 шілде аралығында жайылған экспозицияда Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығынан мол мәлімет беретін  экспонаттар: ақынның өзі ұстаған домбырасы, ер-тұрманы, кісе белбеуі мен балдағы, Мәскеу қаласына сапар кезінде киген шапаны мен кебісі, өзі тұтынған құманы, жарсағаты, пышағы,  телефон аппараты, мемлекеттік марапаттары көпшіліктің назарына ұсынылды. Осымен қатар, мұнда елімізге белгілі суретшілердің  ақынды бейнелеген туындылары және жырау туралы жазылған кітаптар топтамасы көрініске қойылды.

Жыр алыбы Жамбылдың жеке тұтынған заттары жинақталған аталмыш көрменің ашылуына сондай-ақ, қоғам қайраткері, Атырау облысының Құрметті азаматы   Нұрпейіс Мақашев, облыстық «Прикаспийская коммуна» газетінің бұрынғы редакторы, ардагер-журналист Любовь Монастырская, белгілі өлкетанушылар Өтепберген Әлімгерейұлы мен Төлеген Жаңабайлар қатынасты.

 

 

Халық Қаһарманы  Хиуаз Доспанова көрмесі Орал қаласында

Халық Қаһарманы Хиуаз Доспанованың туғанына 100 жыл толуына орай Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі 2022 жылдың 25-29 мамыр күндері Орал қаласында ұлтымыздан шыққан тұңғыш ұшқыш қаһарман қызының қан майдандағы ерлігі мен өмір деректерінен сыр шертетін «Есімі аңызға айналған қазақтың батыр қызы» атты көшпелі көрме өткізді.
Орал қаласындағы Батыс Қазақстан тарихи-өлкетану музейіде жасақталған көрменің салтанатты ашылуында Батыс Қазақстан облысы Мәдениет басқармасының бас маманы Ақжол Рамазанов, Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қайраткері, өлкетанушы, музей ардагері Сара Танабаевалар сөз алып, қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш қыз – Хиуаз Доспанова туралы тағылымды пікірлерін айта келе, мұнайлы өңірден шыққан қаһарман қыздың майдан төріндегі және бейбіт өмірдегі ерен ерліктері мен тұлғалық ерекшеліктеріне тоқталды.
Жұртшылық назарына қойылған көрменің маңызы мен құндылығын түсіндірген Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысының орынбасары міндетін атқарушы Ерлан Тілекқабылов көрмені ұйымдастыруға атсалысып отырған Батыс Қазақстан тарихи-өлкетану музейі ұжымына ризашылығын білдіріп, музейге Атырау облысы тарихи-өлкетану музейінің жәдігерлері жинақталған 5 томдық каталогты сыйға тартты. Ал батысқазақстандықтар өз кезегінде Атырау облысы тарихи-өлкетану музейіне Батыс Қазақстан облысы Мәдениет басқармасының Алғыс хатын табыс етті.
Майдан алаңында қайталанбас ерлік жасаған батырларымыздың есімдерін насихаттауды көздеген шараға сондай-ақ облыстағы зиялы қауым өкілдері, Хиуаз Доспанованың құрбысы Ғарифа Мәжитқызының қызы Ольга Рамазановна, Х.Есенжанов атындағы облыстық балалар және жасөспірімдер кітапханасы директоры Эльвира Амангалиева, Ж. Молдағалиев атындағы облыстық әмбебап кітапхана директоры Шолпан Уразаева, тарих ғылымдарының кандидаты Бақтылы Боранбаева, қаладағы мектептер, жоғары оқу орындары мен колледждің оқытушылары мен студенттері қатысты.
Орал қаласының тұрғындары мен қонақтары тамашалаған аталмыш көрмеде негізінен неміс басқыншыларымен соғысқан сұрапыл жылдары көкте қырандай қалықтап, жаумен шайқаста әуеге 300-ден астам мәрте көтерілген штурман-ұшқыш Хиуаз Доспанованың ерен ерлігі насихатталып, оның қайсарлық пен төзімге толы өмір жолынан толымды мәліметтер берілді. Арнайы жасалған экспозициялық қабырғаларда «Қанатты қыздың»жеке және отбасы мүшелерімен, тума-туыстарымен, жауынгер достарымен түскен суреттері, майдан хаттары, еңбек еткен жылдарында иеленген марапат қағаздары көрермен назарына ұсынылды.
Осымен қоса, жазушы Әбу Сәрсенбаевтың батыр қызға жазған үшбу хаты мен қаһарман тұлға туралы жазылған мақалалар топтамасы ілініп, қазақтың қайсар қызы қан майданда пайдаланған құрылғылар мен бейбіт өмірде тұтынған жеке заттары көрініске қойылды.
Көшпелі көрмеде сондай-ақ, неміс-фашист басқыншыларымен болған күресте ерлік көрсеткен мұнайлы өңірдің перзенттері, «Кеңес Одағының Батыры» атағын иеленген Қайырғали Смағұлов, Боран Нысанбаев, Мұса Баймұханов, Георгий Канцев, Мұқат Мусаев, Александр Афанасьев, Филипп Мазуров, Иван Махориндер және «Даңқ» орденінің толық иегерлері Шүкір Еркінов, Ғизат Алипов, Евгений Полынин, Сақып Қызылов, Гаврийл Шаминдер туралы деректер берілді. Тағы бір экспозицияда «Шығыстың қос жұлдызы» Әлия Молдағулова, Маншук Маметова жөнінде мәліметтер және олардың мектеп, майдан кезіндегі суреттері қойылды.
Сонымен бірге, соғыс жылдары Атырау өңірінде майданға пулемет, миномет, атқыштар взводы командирлерін дайындап жіберіп отырғанГурьев жаяу әскер училищесі мен сын сағатта үздіксіз қызмет еткен әскери госпиталь туралы тарихи деректермен фотосуреттер, Ұлы Жеңіс шеруіне қатынасушы ардагерлер мен тыл еңбеккерлерінің тұлғалық бейнелерін айшықтайтын мәліметтер ұсынылды.
Көрермендер көрмеден соғыс жылдары пайдаланылған әскери киімдер, жауынгер құралдары менмайдан шебінде қолданыста болған радио, телефон,тылдан жіберілген қолғап-шұлықтар үлгілерін т.б. заттай бұйымдарды тамашалай алды.

 

Халық Қаһарманы  Хиуаз Доспанова көрмесі Ақтөбе  қаласында

Халық Қаһарманы Хиуаз Доспанованың туғанына 100 жыл толуына орай Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі 2022 жылдың 18-22 мамыр күндері Ақтөбе қаласында ұлтымыздан шыққан тұңғыш ұшқыш қаһарман қызының қан майдандағы ерлігі мен өмір деректерінен сыр шертетін «Есімі аңызға айналған қазақтың батыр қызы» атты көшпелі көрме өткізді.
Ақтөбе қаласындағы Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың облыстық мемориалды музейінде жасақталған көрменің салтанатты ашылуында Ақтөбе облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы Ләззат Оразбаева, облыстық мәдениет архивтер және құжаттама басқармасының өнер және тарихи-мәдени мұраны дамыту бөлімінің бас маманы Анайы Құрманова, Қазақстандық салалық мәдениет, спорт, туризм және ақпарат қызметкерлер кәсіподағының Ақтөбе облыстық филиалының төрайымы Назира Табылдинова, «Қос шынар» қоғамдық қорының төрағасы, музей ардагері Ғалымжан Байдербесовтер алғашқы болып сөз алып, қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш қыз – Хиуаз Доспанова туралы тағылымды пікірлерін айта келе, мұнайлы өңірден шыққан қаһарман қыздың майдан төріндегі және бейбіт өмірдегі ерен ерліктері мен тұлғалық ерекшеліктеріне тоқталды. Бұл шара батыстың үш батыр қызының бас біріктірген сәтіндей әсер бергенін айтты. Сол сәтте Ақтөбе қалалық мәдениет үйінің әншісі Нұргүл Рамазанованың «Әлия – Мәншүк - Хиуаз» әнін орындауы осы айтылған пікірге дәлел болғандай болды.
Келесі кезекте өздерінің ақжарма тілектерін Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың нағашы туысы Сапар Молдағұлов, ауған соғысының ардагері, «Ер Бақыт» әскери патриоттық клубының төрағасы Марат Қойлыбаев, Әлия музейінің бөлім меңгерушісі Әлия Ағниязова, Кеңес Одағының Батыры Малкеджар Бөкенбаев атындағы заң институтының кафедра бастығының орынбасары Руслан Избасов, Ақтөбе қаласындағы Хиуаз Доспанова атындағы №14 мектептің тарих пәнінің мұғалімі Жанна Сагизбаевалар білдірді.
Жұртшылық назарына қойылған көрменің маңызы мен құндылығын түсіндірген Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысының міндетін атқарушы Динара Бисембаева көрмені ұйымдастыруға атсалысып отырған Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың облыстық мемориалды музейі ұжымына ризашылығын білдіріп, музейге Атырау облысы тарихи-өлкетану музейінің жәдігерлері жинақталған 5 томдық каталогты сыйға тартты. Ал ақтөбеліктер өз кезегінде Атырау облысы тарихи-өлкетану музейіне Ақтөбе облыстық мәдениет архивтер және құжаттама басқармасының Алғыс хатын табыс етті.
Майдан алаңында қайталанбас ерлік жасаған батырларымыздың есімдерін насихаттауды көздеген шараға сондай-ақ облыстағы зиялы қауым өкілдері, облыстық қорғаныс істері жөніндегі департаментінің өкілдері, үкіметтік емес ұйым төрағалары, № 14 Хиуаз Доспанова атындағы орта мектебінің ұстаздары, қаламыздағы мектептер, жоғары оқу орындары мен колледждің оқытушылары мен студенттері қатысты.
Ақтөбе қаласының тұрғындары мен қонақтары тамашалаған аталмыш көрмеде негізінен неміс басқыншыларымен соғысқан сұрапыл жылдары көкте қырандай қалықтап, жаумен шайқаста әуеге 300-ден астам мәрте көтерілген штурман-ұшқыш Хиуаз Доспанованың ерен ерлігі насихатталып, оның қайсарлық пен төзімге толы өмір жолынан толымды мәліметтер берілді. Арнайы жасалған экспозициялық қабырғаларда «Қанатты қыздың»жеке және отбасы мүшелерімен, тума-туыстарымен, жауынгер достарымен түскен суреттері, майдан хаттары, еңбек еткен жылдарында иеленген марапат қағаздары көрермен назарына ұсынылды. Осымен қоса, жазушы Әбу Сәрсенбаевтың батыр қызға жазған үшбу хаты мен қаһарман тұлға туралы жазылған мақалалар топтама сы ілініп, қазақтың қайсар қызы қан майданда пайдаланған құрылғылар мен бейбіт өмірде тұтынған жеке заттары көрініске қойылды.
Көшпелі көрмеде сондай-ақ, неміс-фашист басқыншыларымен болған күресте ерлік көрсеткен мұнайлы өңірдің перзенттері, «Кеңес Одағының Батыры» атағын иеленген Қайырғали Смағұлов, Боран Нысанбаев, Мұса Баймұханов, Георгий Канцев, Мұқат Мусаев, Александр Афанасьев, Филипп Мазуров, Иван Махориндер және «Даңқ» орденінің толық иегерлері Шүкір Еркінов, Ғизат Алипов, Евгений Полынин, Сақып Қызылов, Гаврийл Шаминдер туралы деректер берілді. Тағы бір экспозицияда «Шығыстың қос жұлдызы» Әлия Молдағулова, Маншук Маметова жөнінде мәліметтер және олардың мектеп, майдан кезіндегісуреттері қойылды. Сонымен бірге, соғыс жылдары Атырау өңірінде майданға пулемет, миномет, атқыштар взводы командирлерін дайындап жіберіп отырған Гурьев жаяу әскер училищесі мен сын сағатта үздіксіз қызмет еткен әскери госпиталь туралы тарихи деректермен фотосуреттер, Ұлы Жеңіс шеруіне қатынасушы ардагерлер мен тыл еңбеккерлерінің тұлғалық бейнелерін айшықтайтын мәліметтер ұсынылды.
Көрермендер көрмеден соғыс жылдары пайдаланылған әскери киімдер, жауынгер құралдары менмайдан шебінде қолданыста болған радио, телефон,тылдан жіберілген қолғап-шұлықтар үлгілерін т.б. заттай бұйымдарды тамашалай алды.

 

 

 

 

 

Халық Қаһарманы Хиуаз Доспанова көрмесі Алматы қаласында

Халық Қаһарманы Хиуаз Доспанованың туғанына 100 жыл толуына орай Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі 2022 жылдың 6 мамыр күні Алматы қаласында ұлтымыздан шыққан тұңғыш ұшқыш қаһарман қызының қан майдандағы ерлігі мен өмір деректерінен сыр шертетін «Есімі аңызға айналған қазақтың батыр қызы» атты көшпелі көрме өткізді.
Алатау баурайындағы Мемлекеттік орталық музейінде жасақталған көрменің салтанатты ашылуында Мемлекеттік орталық музейінің директоры Рашида Харипова, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстан Жазушылар Одағы Басқарма хатшысы, республикалық «Жұлдыз» журналының бас редакторы Мереке Құлкеновтер алғашқы болып сөз алып, қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш қыз – Хиуаз Доспанова туралы тағылымды пікірлерін айта келе, мұнайлы өңірден шыққан қаһарман қыздың майдан төріндегі және бейбіт өмірдегі ерен ерліктері мен тұлғалық ерекшеліктеріне тоқталды.
Осыдан соң көпшілікке ҚР Ұлттық Ұлан Қауіпсіздік комитетінің Шекаралық қызметінің сарбаздары сазды және үрмелі оркестрдің сүйемелдеуімен шағын музыкалық бағдарламаларын ұсынды. Жиналғандар алдында алдымен «Мен қазақтың ұлымын», «Қазақстан» әндері жеке орындалса, одан соң «Балбырауын» күйіне билеген балғын балалар қазақтың сарбаздар биін нақышына келтіріп орындады.
Шара барысында келесі кезекте қазақтың қайсар қызы Хиуаз Доспанованың ұлы Ерболат Әміров, ҚРАзаматтық авиация академиясының студентіАрулы Аманбай өздерінің ақжарма тілектерін білдірді.
Жұртшылық назарына қойылған көрменің маңызы мен құндылығын түсіндірген Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысының міндетін атқарушы Динара Бисембаевакөрмені ұйымдастыруға атсалысып отырған Мемлекеттік орталық музейі ұжымына ризашылығын білдіріп, музей директоры Рашида Хариповаға Атырау облысы тарихи-өлкетану музейінің жәдігерлері жинақталған 5 томдық каталогты сыйға тартты.
Көшпелі көрме ашылуының тұсаукесер лентасын қию құрметі Мемлекеттік орталық музейінің директоры Рашида Харипова, қаһарман қыздың ұлы Ерболат Шәкуұлы, көрнекті жазушы, филология ғылымдарының докторы Әнес Ғарифолла,Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысының міндетін атқарушы Динара Бисембаеваға берілді.
Майдан алаңында қайталанбас ерлік жасаған батырларымыздың есімдерін насихаттауды көздеген шараға сондай-ақ , танымал жазушылар Жұмабай Құлиев, Заря Жұманова, әдебиеттанушылар Сансызбай Мәдиев, Зинол-Ғабден Бисенғали, белгілі күйші, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткеріАйгүл Үлкенбаева, Хиуаз Доспанованың тұлғалық бейнесін зерттеуші-журналист Тұрсын Қалимова, Орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің жоғарғы санаттағы кітапханашысыТоғжан Есенова,физика-математика ғылымдарыныңдокторы, профессор Тілекқабыл Рамазанов, Мемлекеттік орталық музейінің қызметкерлері қатысты.
Алматы қаласының тұрғындары мен қонақтары 6-12 мамыр аралығында тамашалайтын аталмыш көрмеде негізінен неміс басқыншыларымен соғысқан сұрапыл жылдары көкте қырандай қалықтап, жаумен шайқаста әуеге 300-ден астам мәрте көтерілген штурман-ұшқыш Хиуаз Доспанованың ерен ерлігі насихатталып, оның қайсарлық пен төзімге толы өмір жолынан толымды мәліметтер берілді. Арнайы жасалған экспозициялық қабырғаларда «Қанатты қыздың»жеке және отбасы мүшелерімен, тума-туыстарымен, жауынгер достарымен түскен суреттері, майдан хаттары, еңбек еткен жылдарында иеленген марапат қағаздары көрермен назарына ұсынылды. Осымен қоса, жазушы Әбу Сәрсенбаевтың батыр қызға жазған үшбу хаты мен қаһарман тұлға туралы жазылған мақалалар топтамасы ілініп, қазақтың қайсар қызы қан майданда пайдаланған құрылғылар мен бейбіт өмірде тұтынған жеке заттары көрініске қойылды.
Аталмыш көрмеде сондай-ақ, неміс-фашист басқыншыларымен болған күресте ерлік көрсеткен мұнайлы өңірдің перзенттері, «Кеңес Одағының Батыры» атағын иеленген Қайырғали Смағұлов, Боран Нысанбаев, Мұса Баймұханов, Георгий Канцев, Мұқат Мусаев, Александр Афанасьев, Филипп Мазуров, Иван Махориндер және «Даңқ» орденінің толық иегерлері Шүкір Еркінов, Ғизат Алипов, Евгений Полынин, Сақып Қызылов, Гаврийл Шаминдер туралы деректер берілді. Тағы бір экспозицияда «Шығыстың қос жұлдызы» Әлия Молдағулова, Маншук Маметова жөнінде мәліметтер және олардың мектеп, майдан кезіндегісуреттері қойылды. Сонымен бірге, соғыс жылдары Атырау өңірінде майданға пулемет, миномет, атқыштар взводы командирлерін дайындап жіберіп отырғанГурьев жаяу әскер училищесі мен сын сағатта үздіксіз қызмет еткен әскери госпиталь туралы тарихи деректер мен фотосуреттер, Ұлы Жеңіс шеруіне қатынасушы ардагерлер мен тыл еңбеккерлерінің тұлғалық бейнелерін айшықтайтын мәліметтерұсынылды.
Көрермендер көрмеден соғыс жылдары пайдаланылған әскери киімдер, жауынгер құралдары мен майдан шебінде қолданыста болған радио, телефон,тылдан жіберілген қолғап-шұлықтар үлгілерін т.б. заттай бұйымдарды тамашалай алды.

 

 

Халық Қаһарманы  Хиуаз Доспанова көрмесі Нұр-Сұлтан қаласында

Халық Қаһарманы Хиуаз Доспанованың туғанына 100 жыл толуына орай Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі 2022 жылдың 27 сәуір - 2 мамыр аралығында Нұр-Сұлтан қаласында ұлтымыздан шыққан тұңғыш ұшқыш қаһарман қызының қан майдандағы ерлігі мен өмір деректерінен сыр шертетін «Есімі аңызға айналған қазақтың батыр қызы» атты көшпелі көрме өткізді.
Елорда төріндегі ҚР ҚК Мемлекеттік әскери-тарихи музейінде жасақталған көрменің салтанатты ашылуында Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әуе қорғаныс күштері Бас қолбасшысы бастығының орынбасары міндетін атқарушы, полковник Серғали Әлімқұлов, Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің кеңесшісі Сәрсенбай Еңсегеновтер алғашқы болып сөз алып, қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш қыз – Хиуаз Доспанова туралы тағылымды пікірлерін айта келе, мұнайлы өңірден шыққан өзге де қаһармандардың ерен ерліктеріне тоқталды. Олардың есімі халық жадында мәңгілік сақталатынын жеткізді.

Оқушылар ертегі  айтудан сайысты

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылды «Балалар жылы» деп жариялауына орай Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі 8-10 жас аралығындағы балаларға арналған «Ертегілер елінде» атты ертегі айту сайысын өткізді. Қазақтың халық ертегілерін нақышына келтіріп айту жарысына Атырау қаласындағы мектептердің және Махамбет ауданы Таңдай ауылдық мектебінің оқушылары қатысты.

Оқушыларды халық ауыз әдебиетіндегі ертегілермен сусындатып, осы арқылы олардың сөздік қоры мен қиялын дамытқан жарыс қорытындысында Махамбет ауданы Таңдай ауылындағы Қаршыға Ахмедияров атындағы орта мектептің оқушысы Ғибрат Есенғазы – «Ертегі әлемінің ханзадасы», Атырау қаласындағы №41 мектеп-гимназиясының оқушысы Әсел Махсот – «Ең сүйкімді ертекші», №36 мектеп оқушысы Іңкәр Елжан – «Ертегі әлемінің ханшайымы», №2 Жұмекен Нәжімеденов атындағы орта мектептің оқушысы Інжу Қуанышқызы – «Көркем сөйлеу шебері», №31 мектеп-гимназиясының оқушысы Нұрайна Темірбек – «Ең зерек ертекші», Мақаш Бекмұхамедов атындағы орта мектептің оқушылары Гүлнұр Борис – «Ертегі әлемінің көзайымы», Әсемай Борис – «Ең кішкентай ертекші» аталымдарының иелері атанды.

«Ертегілер елінде» сайысының ІІІ дәрежелі дипломы Жұмекен Нәжімеденов атындағы орта мектептің оқушысы Сабыр Нысанбайға бұйырса, ІІ дәрежелі диплом №22 Әлия Молдағұлова атындағы орта мектептің оқушысы Әдемі-ай Әлімге табысталды. Ал жарыстың негізгі І дәрежелі марапатын Махамбет ауданы Таңдай ауылындағы Қаршыға Ахмедияров атындағы орта мектептің 4 сынып оқушысы 9 жастағы Данагүл Мұхит жеңіп алды.
Сайысқа Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі басшысының міндетін атқарушы Динара Бисембаева, облыстық балалар кітапханасы басшысының орынбасары Айтолқын Қабиева, музейдің ғылыми зерттеуді қамтамасыз ету бөлімінің маманы Светлана Нұрпейсовалар төрелік жасады.

«Күміс әшекейлі қыз» жәдігері оқушыларға таныстырылды

Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейінде «Күміс әшекейлі қыз жасауы» атты танымдық сабақ өтті. Атырау қаласындағы № 3 мектеп-гимназиясының 11 сынып оқушылары қатысқан дәрісте 2020 жылы музей жанынан құрылған археологиялық экспедицияның қазба жұмыстарын жүргізу кезінде Қызылқоға ауданындағы Миялы(Жанкелді) қорғанынан табылған «Күміс әшекейлі қыз» жәдігері мен мүрдемен бірге жерленген жылқы басына салынған жүгеннің күміс әшекейлері туралы толымды мазмұнға ие таныстырылым болды.

Сабақ бес кезеңге бөлініп, «Мағұлұмат беру» бөлігінде оқушылар музейдің көрме залында жер қойнауынан табылған құнды жәдігердің ерекшеліктері мен зерттелу барысымен лед-экраннан көрсетілген слайдтар арқылы танысып, «Мен – саяхатшымын» бөлігінде «Археология» экспозициялық залында көрініске қойылған «Күміс қыз» жәдігеріне тиесілі әшекейлер мен жылқы жүгенінің күміс жапсырмаларын тікелей тамашалады. Осымен қоса жерленген адам қаңқасының қасынан табылған күміс сырға мен бойтұмар, темір қайшы мен пышақ сынығын көрді. Залды аралау барысында сабақ жүргізуші, музейдің ғылыми-зерттеуді қамтамасыз ету бөлімінің тарихшы-археолог маманы Эльмира Ибрагимова өзге де жәдігерлер жөнінде толыққанды мәліметтер беріп, «Мен-тарихшымын» кезеңінде көрген жәдігерлері туралы және аралау барысында айтылған мәліметтер турасында пысықтауға сұрақтары қойылып, жауаптар алынды. Ал, «Мен-реконструктормын» бөлігінде оқушылар екі топқа бөлініп, қиыққа бөлінген суреттерді құрастыруда «Кім жылдам?» екенін анықтаса, «Мен-археологпын» кезеңінде оқушылар топырақ астына көмілген құмыра сынықтарын қазып алу ойынын ойнады.
Дәріс соңында оқушылар музейдің өзге залдарын аралап, шәкірттердің жетекшісі, тарих пәнінің мұғалімі Шынар Баданова музей ұжымына алғыс білдірді.

"Археология" экспозициялық залы ашылды

Атырау облыстық  тарихи-өлкетану музейінде  Атырау өңірінде жүргізілген археологиялық қазба жұмыстары барысында Аралтөбе, Миялы, Борсық, Қылыш, Сарықамыс, Иманқара, Құдайберген қорғандарынан табылған б.з.д. IV ғасыр мен б.з. XI ғасыр аралығын қамтыған жәдігерлердің тарихын, мәдениетін, көшпелі тайпалардың өркениеті мен жетістіктерін көпшілікке насихаттайтын «Археология» экспозициялық залы қайта жасақталып ашылды.

Залдың салтанатты ашылуына Сақ және Ғұн тайпалары жауынгерлерінің қалыпқа келтірілген тұлғалық мүсіндерінің авторы «Тархан» тарихи реконструкциалар орталығы» шығармашылық тобының менеджері Алау Ахметжанов, облыстық  Мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасы басшысының орынбасары Әсия Қыстаубаева, экспозициялдық залды жасақтауға демеушілік білдірген «Ақ желкен» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің басшысы Нұрберген Даулетов, музей жанынан құрылған ғылыми-кеңес мүшелері, тарихшылар, өлкетанушылар, студенттер қатысты.

Жаңғыртылған  экспозициялық залда  Атырау облыстық  тарихи-өлкетану музейі жанынан құрылған экспедициялық топтың облыс аумағында әр жылдары жүргізген археологиялық қазба жұмыстары кезінде табылған жәдігерлер қойылды. Көрермендер бұл жерден 1999 жылы Жылыой ауданындағы Аралтөбе қорғандар комплексінен табылған «Сармат көсемі» атауы берілген «Алтын адамды», 2017 жылы Қызылқоға ауданындағы Миялы қорғанынан табылған «Ұлы дала жауһары» аталатын  алтын киімді әйелдің реконструкциясын, Сақ және Ғұн тайпалары жауынгерлерінің қалыпқа келтірілген тұлғалық мүсіндерін, 2020 жылы  Миялы (Жангелді) қорғандарынан табылған күміс әшекейлі қыздың және жылқы жүгенінің әшекейлі күміс жапсырмаларын,  Аралтөбе қорғанының макетін тамашалады.

Ерте темір дәуірін көз алдыңа келтірер көріністер  мен жүргізілген қазба жұмыстарының кейбір сәттері арқылы әсем безендірілген залда сондай-ақ қазба жұмыстары кезінде Аралтөбе, Иманқара қорғандарынан табылған семсерлер мен ақинақтар, моншақтар мен қайрақтастар,  Миялы, Сарықамыс қорғандарынан табылған қыш құмыралар мен ыдыстар, сүйек қасық, алтын (көшірме) және күміс жапсырма әшекей бұйымдары, Борсық, Қылыш, Миялы қорғандарынан табылған қоладан құйылған төрт құлақты қазандар мен қола айналар, Қосшағыл маңындағы Қызыл-Үйіктен табылған IV-V ғасырларға жататын бал-бал тастар көпшілік назарына ұсынылады.

Сонымен қатар көрермендер бұл залдан қоладан жасалған арқар бейнеленген белдік басы, сүйек ине сауыт, қола айылбас, қорамсақты әшекейленген жапсырмалар, тостаған, қыш көзе, сүйек қасық, қайыңнан жасалған қалқан, аң, құс бейнелі және пирамида тәріздес алтын жапсырмаларды  (72% алтын), Сармат көсемі мен Сармат дәуіріндегі  әйел адамның қалпына келтірілген бет – бейнелерін тамашалады.

Жалпылай алғанда  «Археология» экспозициялық залында музей қорына тіркелген 505 жәдігер қойылды. Олардың 485-сі негізгі қордан, 20-ы қосымша қордан алынды.

 

Қылыш қорғаны туралы танымды сабақ өтті

Атырау облыстық  тарихи-өлкетану музейінде  өлкеміздің тарихи ескерткіші саналатын Қылыш қорғандарына музей тарапынан жүргізілген қазба жұмыстары  туралы танымдық сабақ өтті.

Индер ауданының Жарсуат ауылынан 22 км қашықтықта  орналасқан аталмыш қорғанның ерекшелігі, тарихи құндылығы түсіндіріліп, және қорғаннан табылған жәдігерлер туралы жан-жақты мағұлұмат берілген дәріске Атырау қаласындағы Ш. Уәлиханов атындағы № 9 орта мектептің жоғары сынып оқушылары қатынасты. Өңір тарихымен жақыннан танысуға қызығушылық танытқан жеткіншектерді  тарих ғылымдарының магистранты Нұрбақыт Жеңісов бастап келді.

Шараға қатысушыларға алдымен Атырау облыстық  тарихи-өлкетану музейі жүргізген қазба жұмыстары туралы бейнебаян көрсетіліп, зерттеу  жұмыстарының жүргізілу әдістемесі слайд-презентация арқылы түсіндірілді. Көрініске  Қылыш қорғандарынан табылған жәдігерлер – айдарлы сегіз аяқты айдаһар бейнесі бедерленген  қола айна, төрт құлақты қола қазан,  қыш ыдыстар қойылды.

Музейдің ғылыми-зерттеуді қамтамасыз ету бөлімінің кіші ғылыми қызметкері  Ерлан Тілекқабылов жүргізген танымдық сабақ барысында өлкедегі қорғандар, қазба жұмыстары, тарихи жәдігерлерге жүргізілген ғылыми зерттеулер туралы толымды түсінік берілді. Сабақ соңында оқушылар тақырыпқа қатысты қойған сұрақтарына жауап алды.

«Атырау облыстық тарихи-өлкетану музейі» КМҚК

 

Атырау қаласы, Б. Момышұлы көшесі, 3

Тел. 8 (7122) 32-36-64, 8 (7122) 32-29-12

Email: atyrau-museum@mail.ru